Güvence hesabı, sigorta güvencesi bulunmayan veya poliçesi geçerli olmayan durumlarda zarar gören kişilerin mağduriyetini gidermek amacıyla oluşturulmuş bir fondur. Trafik kazalarında sigortalının belirlenemediği ya da kusurlu tarafın sigortasının bulunmadığı hallerde devreye girerek zararların karşılanmasını sağlar. Aynı zamanda, sigorta şirketinin iflası gibi durumlarda da devreye girerek mağdurların haklarını koruma işlevi görür.
Güvence Hesabının Hukuki Dayanağı
Güvence hesabı, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmiştir. Sigortacılık mevzuatına uygun olarak yönetilen bu hesap, belirli kurallar çerçevesinde faaliyet göstermektedir. Hukuki dayanağı bakımından incelendiğinde, zorunlu sigortaların devreye girmediği veya iflas, iptal gibi nedenlerle hükmünü yitirdiği durumlarda, hukuki bir güvence mekanizması oluşturduğu görülmektedir.
Güvence Hesabının Kapsamı ve İşleyişi
Güvence hesabı, aşağıdaki hallerde devreye girmektedir:
- Trafik kazasına karışan araç sürücüsünün belirlenememesi,
- Kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasının bulunmaması,
- Sigorta şirketinin iflas etmesi veya ödeme yapamayacak durumda olması,
- Çalınan veya gasbedilen araçların neden olduğu zararlar,
- Sigorta şirketinin iflası nedeniyle hak sahiplerine tazminat ödemesinin yapılamaması.
Bu durumlarda mağdurların zararlarının karşılanması için güvence hesabına başvurulabilir. Hesap, belirli kriterlere göre başvuruları değerlendirir ve uygun görülen zararları tazmin eder. Ayrıca, güvence hesabının tazminat sürecindeki rolü, ilgili mevzuata uygun şekilde belirlenmiştir ve belirli denetim mekanizmalarına tabidir.
Kimler Güvence Hesabından Yararlanabilir?
Güvence hesabından yararlanabilecek kişiler şunlardır:
- Trafik kazasında zarar gören ancak sigortalı bir taraf bulunmayan mağdurlar,
- Zorunlu sigortası bulunmayan sürücüler tarafından zarara uğrayan kişiler,
- Sigorta şirketinin iflası nedeniyle tazminat alamayan hak sahipleri,
- Sigorta poliçesi düzenlenmemiş veya sigorta kapsamı dışında kalmış ancak zarar gören kişiler.
Başvuruların güvence hesabı tarafından değerlendirilebilmesi için belirli süreler içinde yapılması gerekmektedir. Başvurucuların bu konuda dikkate alması gereken önemli unsurlar arasında başvuru süreleri ve tazminat taleplerinin hukuki dayanakları bulunmaktadır.
Güvence Hesabı Kapsamında Tazminat Talep Edilen Durumlar
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu madde 14’e göre aşağıdaki koşullarda Güvence Hesabı kapsamında tazminat talep etmek mümkündür. Bunlar;
- Sigortalının tespit edilememesi durumunda meydana gelen bedensel zarar durumlarında,
- Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlarda,
- Sigorta şirketinin mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlarda,
- Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulamadığı hallerde bedensel zararlarda,
- Yeşil Kart sigortası uygulamalarında faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılan ödemelerde, güvence hesabına başvurulabilir.
Güvence Hesabına Başvuru Koşulları
A. Zararın Güvence Hesabının Koruma Sağladığı Sigorta Türlerine İlişkin Bir Faaliyetten Doğması
Güvence Hesabı, yalnızca belirli sigorta türleri kapsamında oluşan zararları karşılamaktadır. Bu sigorta türleri arasında zorunlu trafik sigortası başta olmak üzere, Yeşil Kart sigortası uygulamaları ve belirli branşlarda faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin ödeme yapamayacağı durumlar yer almaktadır. Başvuru sürecinde, zarar gören tarafın talebinin Güvence Hesabı kapsamında olup olmadığı değerlendirilir.
B. Güvence Hesabına Başvurulabilecek Hâller
Aşağıdaki durumlarda Güvence Hesabına başvuruda bulunmak mümkündür:
- Sigortalının belirlenememesi nedeniyle oluşan zararlar,
- Sigorta şirketinin iflas etmesi veya ruhsatının iptal edilmesi,
- Sigorta poliçesi bulunmayan veya geçerliliğini yitirmiş araçların neden olduğu zararlar,
- Çalıntı veya gasp edilmiş bir aracın neden olduğu bedensel zararlar,
- Yeşil Kart sigortası çerçevesinde Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu tarafından yapılan ödemeler.
C. Güvence Hesabının Teminat Kapsamında Olan Zararlar
Güvence Hesabı kapsamında karşılanabilecek zararlar şunlardır:
- Trafik kazaları nedeniyle meydana gelen bedensel zararlar,
- Sigortalının belirlenememesi halinde ortaya çıkan zararlar,
- İflas eden sigorta şirketlerinin ödeyemediği maddi ve bedensel zararlar,
- Çalınan veya gasbedilen araçlar nedeniyle oluşan bedensel zararlar.
Tazminat Süreci ve Başvuru Şartları
Güvence hesabına başvuruda bulunmak için mağdurların aşağıdaki adımları takip etmesi gerekmektedir:
- Gerekli Belgelerin Hazırlanması: Kaza tutanağı, mağduriyetin belgelenmesi, sağlık raporları, tanık ifadeleri vb.
- Başvurunun Yapılması: Güvence hesabının belirlediği prosedüre uygun olarak başvurular yazılı şekilde iletilmelidir.
- Değerlendirme Süreci: Başvurular incelenerek güvence hesabı kapsamına girip girmediği belirlenir. Bu aşamada, hukukçuların başvuruların hukuki yönünü destekleyecek ek belgeleri sunmaları önerilir.
- Tazminat Ödemesi: Olumlu sonuçlanan başvurular için tazminat ödemesi yapılır. Ödemelerin belirli sürelere tabi olduğu unutulmamalıdır.
Yargıtay Kararları ve Örnek Uygulamalar
Yargıtay, güvence hesabı ile ilgili çeşitli emsal kararlar vermiştir. Özellikle sigortasız araçların neden olduğu zararlar, mağduriyetin giderilmesi için güvence hesabının sorumluluğunu belirleyen kararlar, hukuki çerçevenin netleşmesine katkı sağlamaktadır. Örneğin, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin güvence hesabının sorumluluğunu belirleyen kararları, uygulamada önemli bir yol gösterici nitelik taşımaktadır.
Güvence hesabına ilişkin davaların yürütülmesi, Yargıtay içtihatları ve mevzuatla desteklenmelidir.
Sonuç ve Değerlendirme
Güvence hesabı, sigortasızlık nedeniyle mağdur olan kişilere önemli bir koruma sağlayan hukuki bir mekanizmadır. Bu sistemin doğru işletilmesi ve başvuruların etkin bir şekilde değerlendirilmesi, mağdurların hak kaybına uğramaması açısından kritik öneme sahiptir.
Yukarıda yazılı bilgiler yalnızca konular hakkında kısa ve öz bilgilendirme yapmak amacıyla paylaşılmıştır. Her somut olayın kendi içerisinde ayrıca değerlendirilmesi gerektiğinden, hukuki danışmanlık almak istediğiniz konularda hak kaybı yaşamamak adına alanında yetkin bir avukattan yardım almanızı tavsiye eder, Denge Hukuk Ofisi olarak kapımızın her zaman açık olduğunu bilmenizi ister, sağlıklı günler dileriz.
